Zaangażowanie mieszkańców w procesy decyzyjne jest jednym z kluczowych aspektów pozwalających na optymalne funkcjonowanie samorządów lokalnych. Coraz więcej miast i gmin decyduje się na wprowadzanie budżetu partycypacyjnego (obywatelskiego), w którym mieszkańcy w głosowaniu powszechnym decydują o działaniach samorządów związanych z realizowaniem inwestycji na danym obszarze. Innym tego typu narzędziem jest tzw. inicjatywa lokalna, w ramach której grupy nieformalne mogą zgłaszać pomysły na projekty z wkładem rzeczowym lub finansowym mieszkańców.

Mając realny wpływ na działania realizowane na własnym terenie, mieszkańcy mają poczucie sprawczości i przynależności oraz starają się uzyskać najbardziej korzystne efekty. Z drugiej strony samorządy zacieśniają dzięki temu więź z lokalnymi społecznościami oraz mogą efektywnie zarządzać podległym terenem.
Miastem, w którym wykorzystywane są powyższe instrumenty partycypacyjne jest Mińsk Mazowiecki. W ich ramach, w mieście, zrealizowano wiele inwestycji takich jak: centrum młodzieżowe, plac zabaw dla dzieci czy cykl wydarzeń edukacyjnych na temat postępowania w przypadku klęsk żywiołowych. Innym  przykładem strategicznych działań miasta związanym z angażowaniem mieszkańców w procesy decyzyjne jest projekt Human Smart City, którego osią jest projektowanie przestrzeni wspólnych. Seria szkoleń eksperckich oraz konsultacje z mieszkańcami pozwoliły przedstawicielom miasta zrozumieć, że zamiast próśb o konkretne działania bardziej wartościowym rozwiązaniem jest odkrywanie potrzeb mieszkańców uwzględniając ich opinie i możliwości. W wyniku szeregu konsultacji prowadzonych podczas pikników społecznych, profesjonalistom udało się wypracować propozycje aranżacji wspólnych przestrzeni publicznych, które odzwierciedlały preferencje i oczekiwania mieszkańców. Kluczowym aspektem jest również zmiana mentalności pracowników administracji publicznej polegająca na zrozumieniu, że efektywna służba publiczna nie polega na narzucaniu własnych pomysłów, ale na rozpoznawaniu i zaspokajaniu potrzeb obywateli. Drogą do osiągnięcia tego celu jest ciągłe i aktywne zdobywanie wiedzy oraz wymiana dobrych praktyk podczas profesjonalnych szkoleń.

Uczestnictwo mieszkańców w kształtowaniu lokalnych polityk oraz zwiększenie ich wpływu na realizowane na danym terenie inwestycje ma zatem fundamentalne znaczenie dla współpracy obywateli z samorządami.  Jak podkreślono wcześniej,  kluczowym wnioskiem płynącym z projektu Human Smart City jest to, że odpowiednia współpraca wymaga objęcia przez samorządy roli partnera do dyskusji z mieszkańcami oraz zrozumienie, że najlepsze wnioski płyną z głębokiej diagnozy potrzeb i wypracowania rozwiązań we współpracy i dialogu.